1ο Δημοτικό Σχολείο Καισαριανής

Αφιέρωμα στον Γιάννη Γαΐτη (2015-2016)

Η δασκάλα των Εικαστικών του σχολείου μας κ. Δανάη Μπάτση, γνώρισε στους μαθητές μας, μεταξύ άλλων, και τον ζωγράφο Γιάννη Γαΐτη.

Προσεγγίζοντας διαφορετικά, ανάλογα με την τάξη, τα παιδιά δημιούργησαν τα δικά τους έργα εμπνευσμένα απ΄ τον μεγάλο Έλληνα εικαστικό.

Έτσι, στους δυο τοίχους του κλιμακοστασίου αποτυπώθηκαν «τα ανθρωπάκια» και «το καράβι του Οδυσσέα» σε τοιχογραφίες, ενθύμιο των μαθητών της ΣΤ΄ τάξης, στα παράθυρα πετάνε «τα αεροπλανάκια του Γαΐτη» (από τους μαθητές της Γ? τάξης), στο διάδρομο του ορόφου εκτίθενται έργα με κολλάζ (από τους μαθητές της Ε? τάξης), ενώ δεξιά κι αριστερά της πόρτας του γραφείου βρίσκονται τα πορτρέτα (από τους μαθητές της Δ? τάξης).

Ακολουθεί κείμενο για τον ζωγράφο και το έργο του.

Γιάννης Γαϊτης (1923-1984)

« Οι άνθρωποι, τα Ανθρωπάκια που λέω, το κατεστημένο, έφτασε σ? ένα σημείο όπου δεν παίρνει άλλο να πάει πιο μακριά [?] γίνανε ένα νούμερο και τίποτα παραπάνω. Εδώ εγώ κάνω μια μαρτυρία και σας λέω: Φροντίστε να σωθείτε, να σωθούμε. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα άλλο εγώ εκτός απ? αυτήν τη μαρτυρία». «Μονόγραμμα» ΕΡΤ2, Γιάννης Γαΐτης, Νοέμβριος 1984.

«Θέλω πάρα πολύ να εξηγήσω τη δουλειά μου [?] υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να κάνουν αυτήν τη δουλειά [?] αλλά εγώ νομίζω έχω πιο πολύ δικαίωμα να μιλήσω για τα Ανθρωπάκια, αυτά τα οποία είναι ξύλινα βέβαια, αλλά αληθινά Ανθρωπάκια. Δηλαδή είναι τα Ανθρωπάκια τού σήμερα, είναι το κατεστημένο και το ίδιο το Ανθρωπάκι αυτό αντιδρά στο κατεστημένο».

Ο Γάλλος κριτικός Ζακ Υστ, έγραφε: «Με τον Γαΐτη, όπως στον Βαν Γκογκ τα πράγματα έχουν ένα νόημα βασανιστικό και όπως στον Πικάσο και τους σουρεαλιστές παραμορφώνονται έτσι που με το να γίνονται παράξενα μας αγγίζουν περισσότερο».

Το 1967 στο έργο του «Μια ιστορία» πρωταγωνιστεί το ανώνυμο ανθρωπάκι, με το οποίο καθιερώνεται γνωστός στο ευρύ κοινό. Συμπιεσμένα σε σαρδελοκούτια, καθισμένα σε καρέκλες, άλλοτε να εμφανίζονται σε ανώνυμα πλήθη, σε κηδείες, διαλέξεις, ποδοσφαιρικούς αγώνες, ομοιόμορφα και ανώνυμα, τα ανθρωπάκια του Γαΐτη εκφράζουν την υπαρξιακή μοναξιά των ανθρώπων που οφείλεται στον καταναλωτισμό και τη μαζικοποίηση της σύγχρονης κοινωνίας.

Στα έργα της πρώιμης περιόδου του, τα «ανθρωπάκια» είναι σαν να φορούν ένα σιδερένιο προσωπείο, πίσω από τα κάγκελα του οποίου τα βλέμματά τους φαίνονται στριμωγμένα και ανήσυχα. Αργότερα θέλοντας να κάνει μια κριτική στη σκοτεινή πολιτική σκηνή της Ελλάδας του ?60, το σύμβολο περνά στην τελική φάση σύνθεσης της στερεότυπης μορφής του. Αποκτά γραβάτα και καπελάκι μελόν, ενώ στην έκφρασή του προστίθεται η πίκρα μιας προαναγγελλόμενης ολοκληρωτικής απομόνωσης και μια κόπωση από την αναμονή για κάτι που τελικά δεν πρόκειται να συμβεί. Στην τελική τους φάση τα «ανθρωπάκια» γίνονται πιο αινιγματικά.

Ο ίδιος δηλώνει χαρακτηριστικά?«Σήμερα κάνω το ανθρωπάκι. Δεν έχω τη δύναμη να το αλλάξω, γιατί το ανθρωπάκι με αντιπροσωπεύει απόλυτα? Τώρα, αν αυτά τα έργα μου αρέσουν ή δεν αρέσουν, αυτό είναι άλλη παράγραφος. Γιατί ο κόσμος δεν θέλει να βλέπει τον εαυτό του ανθρωπάκι. Γιατί σου λέει: εγώ δεν είμαι αυτός?Και όμως είναι».